چگونه یک میدی کنترلر مناسب خریداری کنیم؟
امروزه میدی کنترلرها را یکی از تجهیزات استودیویی مهم برای ساخت موزیک می دانند و اکثر آهنگسازان و موزیسین‌ها چه در روی صحنه و چه در استودیو از این وسیله محبوب استفاده می‌کنند چراکه از این طریق به بازه گسترده‌ای از سازهای مجازی دسترسی خواهند داشت. در این قسمت اطلاعاتی در مورد راهنمای خرید میدی کنترلر در اختیار شما می‌گذاریم تا بتوانید انتخابی آگاهانه داشته باشید.
میدی کنترلر ( میدی کیبورد ) چیست؟
یکی از دلایل اصلی که برای ارتقا میدی‌ها در دهه 80 میلادی وجود داشت این بود تا کسانی که بطور زنده اجرا می‌کنند، بتوانند از طریق تنها یک کیبورد، صدای چندین سینتی سایزر را بطور یکجا کنترل کنند. نتیجه این کار بسیار موفقیت آمیز بوده است. امروزه کسانی که اجراهای زنده دارند، کسانی که با لپ‌تاپ آهنگسازی می‌کنند، موزیسین‌هایی که در استودیو فعالیت دارند، طراحان صدا و هر کس دیگری که در حوزه ساخت موزیک کار می‌کند از امکانات بی‌نظیر و منعطف میدی کنترلر سود کرده و بهره برده‌اند.
اصولا کلاویه‌های یک میدی کنترلر در طرح و استایل کلاویه‌های پیانو یا سینت ساخته می‌شود. این وسیله دارای مجموعه‌ای از ناب‌ها، دکمه‌ها و اسلایدرها می‌باشد که برای انتقال داده‌های میدی به سینتی‌سایزر، سینت‌های نرم‌افزاری و یا یک sequencer نرم‌فزاری یا سخت‌افزاری استفاده می‌شوند. بیشتر میدی کنترلر ها به خودیِ خود قابلیت تولید صدا ندارند اما اکثرا می‌توان به وسیله هر کیبورد سینتی‌سایزر و یا ورک استیشنی صداها و پارامترهای وسیله‌های دیگر را کنترل کرد.
بزرگترین ویژگی مثبت میدی کنترلر ها قابلیت حمل آسان و نیز همه‌کاره بودن آنها می‌باشد. می‌توان گفت که با استفاده از این کنترلرها می‌توانید روی تقریبا هر صدایی در موزیک مدرن، چه بطور سخت افزاری و چه بطور نرم‌افزاری، کنترل داشته باشید در حالی که گاهی اوقات اندازه بدنه این محصول چنان کوچک است که حتی می‌توانید آن را در داخل کیف لپ‌تاپ هم قرار دهید و با خود جابهجا کنید.
فیدرها، دکمه‌ها و ناب‌ها
علاوه بر کلاویه‌هایی که با طرح کلاویه‌های پیانو ساخته شده‌اند، روی پنل بالاییِ یک میدی کنترلر تعدادی ناب، اسلایدر و دکمه نیز تعبیه شده که وظیفه آنها انتقال دیتای میدی می‌باشد و بطور تاثیرگذاری کنترل دستی شما را روی نرم‌افزار یا هر وسیله دیگری که به کنترلر متصل کرده‌اید، افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، فرض کنید که کنترلر خود را به کامپیوتر وصل کرده‌اید و در نرم‌افزار DAW روی synth دلخواهتان کار می‌کنید. حال ناب‌ها، اسلایدرها و پیچ‌هایی که روی کنترلر قرار گرفته اند به شما کمک می‌کنند تا بتوانید خیلی سریع، فیلتر cut-off و رزونانسِ synth یا هر آپشن دیگری را که می‌خواهید، بطور دستی تنظیم کنید. از این رو استفاده از یک کنترلر باعث می‌شود به نسبت کار کردن با ماوس، بیشتر احساس کنید که بطور آنالوگ موزیک می‌سازید. در حال حاضر برخی از کنترلرها به تکنولوژی automapping مجهز شده‌اند که از این طریق ناب‌ها و فیدرها را مطابق با برنامه نرم‌افزاریِ بخصوصی که قصد دارید با آن موزیک بسازید، هماهنگ می‌کند.
راهنمای خرید میدی کنترلر
استفاده از میدی کنترلر در اجراهای زنده
کنترل همه ماژول‌ها از طریق فقط یک کیبورد، دلیل اصلی رشد و پیشرفت میدی کنترلرها بوده است. امروزه روی استیج می‌توانید کنترلر خود را به لپ‌تاپ یا هر پردازشگر و سینتی که می‌خواهید متصل کنید و به هنگام اجرا از سمپل‌ها و افکت‌هایی که از قبل آماده کرده‌اید، تنها با فشار دادن چند دکمه استفاده کنید. اگر یک دی جی باشید، قطعا از طراحیِ فشرده و چیدمان کلاویه‌ها لذت خواهید برد.
راهنمای خرید میدی کنترلر
تعداد کلاویه‌ها
چقدر فضای خالی در استودیو شما وجود دارد؟ آیا قرار است که با هر دو دست خود بنوازید؟ قابلیت حمل و نقل تا چه اندازه برای شما اهمیت دارد؟ آیا قرار است تا کنترلر خود را جابهجا کنید؟
پاسخ این سوالات همگی مشخص می‌کنند که شما به چه تعداد کلاویه روی کنترلر نیاز خواهید داشت. کنترلرها طرح‌های متنوعی دارند و معمولا با 25، 49، 61 یا 88 کلاویه عرضه می‌شوند و طول هر یک از کمتر از 20 اینچ تا بیش از 50 اینچ متغییر است. البته گاهی هم مدل‌هایی یافت می‌شوند که دارای 32، 37 و 73 کلاویه می‌باشند.
راهنمای خرید میدی کنترلر
انواع اکشن کیبوردها
یکی از ویژگی‌های مهمی که در هر میدی کنترلر باید در نظر داشت، میزان حساسیت کلاویه‌ها به تاچ انگشتان می‌باشد که از این ویژگی با عنوان اکشنِ کیبوردها یاد می‌کنند. شما به عنوان کسی که از کنترلر استفاده می‌کنید باید تحت هر شرایطی در نواختن کلاویه‌ها احساس راحتی داشته باشید، حال روی استیج باشید یا در استودیو تفاوتی وجود ندارد! باید بدانید که اکشن یک کیبورد اثر مستقیمی در میزان خلاقیت و نتیجه‌بخش بودن کار شما دارد. اینکه چه اکشنی برای کیبورد انتخاب کنید با عادت‌های شما و همچنین ژانر موزیکی که می‌سازید ارتباط مستقیمی دارد. اکشن‌های کیبورد دارای سه تنوع می‌باشند:
Weighted Hammer Action
بعضی کنترلرها دارای 88 کلید می‌باشند که تلاش شده تا حالت مکانیکی کلیدهای پیانو را شبیه سازی کنند. اما چون کنترل‌ها چکش یا فنر ندارند، انجام این کار کمی دشوار می‌باشد. تولیدکنندگان از روش‌های متفاوتی برای بالا بردن وزن و قرار دادن فنر در کیبوردها استفاده کرده‌اند تا بتوانند اکشن یک پیانو واقعی را مدل‌سازی کنند تا بیشتر بتوانند حس نواختن یک پیانو واقعی را به کاربر منتقل کنند. اگر تا قبل از این پیانو می‌نواختید و یا اکثرا آهنگ‌هایی تنظیم می‌کنید که شامل صدای پیانو می‌باشند، استفاده از یک weighted hammer-action گزینه‌ای ایده‌آل برای شما خواهد بود.
Semi-weighted Action
کلاویه‌های semi-weighted action مشابه weighted action هستند با این تفاوت که به نسبت سبک‌ترند ولی به اندازه کلاویه‌های weighted action حساس نیستند و حالت سخت و حرکت فنری مانند آنها را ندارند. به همین دلیل میان نوازندگان محبوبیت بسیاری پیدا کرده‌اند. اگر نیازی ندارید که حتما کیبوردتان خیلی به پیانو شباهت داشته و همچنین برایتان اهمیتی هم ندارد که کلاویه‌ها synth action باشند، حتما یک کیبورد semi-weighted action تهیه کنید.
Synth Action
از طرف دیگر، با استفاده از کیبوردهای Synth Action بیشتر احساس می‌کنید که از یک وسیله الکترونیکی استفاده می‌کنید. در این کیبورد، زیر کلاویه‌ها فنر قرار گرفته، وزن بسیار سبکی دارند و به راحتی و خیلی سریع حرکت می‌کنند. زمانی که بخواهید قطعات خیلی سریع مانند lead line یا fast arpeggios را بنوازید، به کاربرد بی‌نظیر این ویژگی پی خواهید برد. کیبوردهای synth action برای موزیسین‌هایی که خود پیانیست نیستند، مانند گیتاریست‌هایی که می‌خواهند به تنظیمات خود آپشن‌های MIDI اضافه کنند، بسیار عالی می‌باشد. بعضی از تولیدکنندگان کنترلرهای synth action در اندازه‌های بسیار کوچکی ساخته‌اند که شما می‌توانید حتی در کوله پشتی خود آنها را حمل کنید.
آیا به افترتاچ نیاز دارید؟
یکبار با دقت و از نزدیک به طرز نواختن یک کیبوردیست حرفه‌ای دقت کنید. متوجه خواهید شد که در بعضی از نت‌ها انگشت خود را با فشار بیشتری روی کلیدها فشار می‌دهد. در واقع این فشار اضافی باعث ایجاد افترتاچ می‌شود. افترتاچ راهی آسان و ارگونومیک برای تاثیرگذاری بیشتر موزیک شما می‌باشد. البته این کار نیاز به این دارد که شما توسط دست چپ pitch wheel یا joystick را تنظیم کنید. افترتاچ معمولا مخصوص کنترلرهای پیشرفته می‌باشد و تا زمانی که از آن استفاده نکرده اید متوجه نمی‌شود که تا چه اندازه کاربردی است.
افترتاچ در دو نوع monophonic (افترتاچِ channel) و polyphonic وجود دارد. افترتاچِ channel میزان MIDI به همه کلیدهایی که فشار داده می‌شوند، می‌فرستد. افترتاچ polyphonic به شما اجازه می‌دهد تا بتوانید روی هر نت به‌طور جداگانه ، بسته به فشاری که روی کلید می‌آورید، پارامترها را تغییر دهید. به دلیل آنکه هزینه زیادی برای طراحی و ساخت افترتاچ‌های polyphonic صرف می‌شود و نیز داده‌های MIDI زیادی تولید می‌کنند، کیبوردهایی که دارای چنین خاصیتی باشند کمتر عرضه می‌شوند.
آپشن‌های I/O
در حالیکه اکثر میدی کنترلر های مدرن برای انتقال داده‌های MIDI از طریق USB عمل می‌کنند، برای راحتی بیشتر کاربران دو جَک دیگر نیز در نظر گرفته شده است. با جک‌های 5-pin MIDI DIN که روی کنترلر تعبیه شده اند می‌توانید کیبورد خود را به دیگر ابزارهای MIDI همچون سینت‌های سخت افزاری متصل کنید در حالی که می‌توانید به وسیله خروجی‌های CV و Gate صدای وینتیج (غیر MIDI) را تولید و ماژول کنید.
تقریبا همه میدی کنترلر ها به یک جک پدال مجهز شده اند، با داشتن چنین پدالی، بدون آنکه دستان خود را از روی کلیدها بردارید می‌توانید پارامترهای صدا را تغییر دهید و اجرایی با کیفیت‌تر ارائه دهید. معمولا با استفاده از میدی کنترلر های پیشرفته‌تر می‌توانید که یک MIDI CC به جک پدال اضافه کنید.
Performance Pads
بعضی از کیبوردسیت‌ها با استفاده از پدهای سیاه و سفید برای نواختن پرکاشن مشکلی ندارند. اما بعضی دیگر ترجیح می‌دهند که از پدهایی استفاده کنند که حساسیت و سرعت بیشتری دارند. بیشتر میدی کنترلر های امروزی دارای هشت و یا تعدادی بیشتر از این پدها می‌باشند که از طریق آنها می‌توانید صدا سازی مانند درامز داشته باشید. حتی بعضی پدها افترتاچ هم دارند. مجموعه‌ای از پدها در کنار ناب و فیدر و غیره روی کنترلرهایی در سایزهای بزرگتر تعبیه شده‌اند. به همین دلیل برای استفاده از این کنترلرها باید فضای محیط کار خود را نیز در نظر داشته باشید.
